Środki ochrony dróg oddechowych

Sprzęt ochrony układu oddechowego zabezpiecza organizm przed wchłanianiem z atmosfery substancji niebezpiecznych i szkodliwych. Chroni przed zagrożeniami powodujące poważne i nieodwracalne  uszkodzenia zdrowia. Środki ochrony dróg oddechowych należą do kategorii III środków ochrony indywidualnej, czyli do grupy chroniących życie przed największymi zagrożeniami.

Standardy w ochronie dróg oddechowych:

• EN 133 Podział środków ochrony dróg oddechowych
• EN 136 Maski całotwarzowe
• EN 139 Aparaty oddechowe na sprężone powietrze w połączeniu z maską całotwarzową i półmaską
• EN 140 Półmaski
• EN 141 Pochłaniacze gazowe i filtropochłaniacze
• EN 143 Filtry przeciwpyłowe
• EN 149 Półmaski filtrujące do ochrony przeciwpyłowej
• EN 371 AX Pochłaniacze gazu i filtropochłaniacze do substancji organicznych o
  niskiej temperaturze wrzenia
• EN 14387 Pochłaniacze gazowe i filtropochłaniacze
• EN 14594 Aparaty wężowe sprężonego powietrza stałego przepływu

Ochrona układu oddechowego

źródło: www.procurator.pl

Środki ochrony dróg oddechowych można podzielić na podstawowe grupy:

a) sprzęt izolujący
ochrona przed:
– niedoborem tlenu
– zanieczyszczeniami o zbyt wysokim stężeniu
– niezidentyfikowanymi zanieczyszczeniami (w tym także biologicznymi)
Sprzęt izolujący od powietrza zawierającego szkodliwe czynniki lub pozbawionego wystarczającej ilości tlenu zapewnia dopływ powietrza z niezależnego źródła. Taki sprzęt zapewnia, że szkodliwe powietrze znajdujące się w danym środowisku pracy nie dotrze do płuc człowieka. Kategorię tę dzieli się na sprzęt izolujący:
– autonomiczny (aparaty butlowe lub regeneracyjne
– stacjonarny (aparaty wężowe sprężonego powietrza)
b) sprzęt oczyszczający
ochrona przed:
– czynnikami chemicznymi (pyły, mgły, dym, gazy)
– czynnikami biologicznymi
Oczyszczanie odbywa się poprzez filtry, pochłaniacze, filtropochłaniacze. Wymagają one jednak elementów takich jak półmaski, maski, kaptury, hełmy.
c) sprzęt ucieczkowy
Przeznaczony do stosowania podczas ewakuacji ze strefy zagrożenia. Jest to sprzęt do użytkowania tylko w nagłych wypadkach, gdy należy jak najszybciej opuścić skażone powietrze.

Ochrona układu oddechowego jest dostępna w różnych wariantach:

a) półmaski filtrujące jednozmianowe – zasłaniają nos, usta, są dostępne z zaworem wydechowym lub bez. Składają się głównie z materiału filtracyjnego.
 b) półmaski – zakrywają podbródek, usta, nos. Wdychane powietrze przechodzi przez jeden lub więcej filtrów.
c) maski całotwarzowe – zakrywają podbródek, usta, noc, oczy.
d) system z wymuszonym przepływem powietrza – wdychane powietrze przechodzi przez wentylator z jednego lub kilku filtrów do kasku osłony na twarz, kaptura, maski całotwarzowe lub półmaski.
e) aparaty  wężowe sprężonego powietrza – sprzęt ochronny układu oddechowego jest zaopatrywany w świeże powietrze ze sprężarki lub butli ze sprężonym powietrzem. Dostępne są maski całotwarzowe, półmaski, kaski itd. które można podłączyć do instalacji sprężonego powietrza.

Znakowanie półmasek powinno zawierać:
– nazwę, znak handlowy
– typ wyrobu
– numer i rok publikacji normy europejskiej
– oznaczenie czy półmaska jest jednokrotnego (NR) czy wielokrotnego użycia (R)
– symbol FFP1, FFP2, FFP3 odpowiednio do klasy ochronnej

FFP1 – najniższy poziom
FFP2 – średni poziom ochronny
FFP3 – wysoki poziom ochronny

Oznakowanie musi być umieszczone na półmasce w sposób widoczny i trwały.

Oznakowanie kolorowe półmaski:
żółty – klasa P1
zielony – P2
czerwony – P3

Dobór filtra

Żywotność filtra

Przy projektowaniu i produkcji półmasek ważne są parametry takie jak: pyłochłonność, opory przy oddychaniu, dopasowanie do twarzy użytkownika oraz komfort użytkowania.
Półmaski o wysokiej pyłochłonności oznaczone są literą D.

Filtry kompletowane z półmaskami/maskami
Oznaczenie powinno zawierać:
a) typ i klasę filtru oraz białą wyróżniającą barwę
b) oznaczenie, że filtr jest do sprzętu dwufiltrowego
c) numer i rok wydania normy europejskiej
d) rok dopuszczalnego okresu przechowywania
e) nazwę producenta
f) oznaczenie czy filtr jest użycia wielokrotnego czy jednokrotnego

Wskazówki prawidłowego użytkowania sprzętu ochrony układu oddechowego:
Sprzęt ochronny układu oddechowego przeznaczony jest do pracy ciągłej, która jest wykonywana w możliwie krótkim czasie. Czas użytkowania sprzętu należy ustalić w oparciu o:
– rodzaj i typ stosowanego sprzętu ochrony układu oddechowego
– rodzaj wykonywanych czynności zawodowych
– predyspozycje indywidualne użytkowników (wiek, płeć)
– warunki klimatyczne

Przed doborem sprzętu układu oddechowego należy rozpocząć od identyfikacji zagrożeń (rozpoznaniu zanieczyszczeń powietrza) oraz ustalenia ich wpływu na organizm człowieka.

Trzeba jednak pamiętać, aby nie przesadzić z doborem sprzętu ochrony dróg oddechowych. Środki do ochrony dróg oddechowych należy dobierać do konkretnych zagrożeń, nie zwiększając obciążenia pracownikowi.

PRAWIDŁOWY DOBÓR ŚRODKÓW OCHRONNYCH JEST KLUCZEM DO BEZPIECZNEJ,
NIEZAGRAŻAJĄCEJ ZDROWIU I ŻYCIU PRACY.