Innowacyjne środki ochrony indywidualnej dla poprawy bezpieczeństwa i jakości pracy (cz.2)

ŚRODKI OCHRONY NÓG

Stosowane w obuwiu ochronnym materiały oraz ochrony (wewnętrzne ochrony palców stopy, tzw. podnoski wykonane ze stali, aluminium lub z tworzywa sztucznego, ochrony śródstopia chroniące przed uderzeniem, ochrony kostki amortyzujące uderzenia, wkładki ze stali lub innego materiału na spodzie obuwia chroniąca stopy przed przekłuciem) uniemożliwiają odprowadzanie ciepła i potu wytwarzanych podczas wysiłku fizycznego w znacznych ilościach. Należy podkreślić, iż badania według norm zharmonizowanych z dyrektywą 89/686/EWG dot. oceny środków ochrony indywidualnej, nie pozwalają na syntetyczną ocenę komfortu użytkowania kompletnego obuwia ochronnego. Dotyczą one jedynie oceny właściwości higienicznych pojedynczych materiałów zastosowanych do jego wytworzenia. Alternatywą mogą być badania z wykorzystaniem modelu sztucznej stopy, które pozwalają na przeprowadzanie powtarzalnych, wielowariantowych badań dla różnych warunków użytkowania i rodzajów obuwia ochronnego.

Termiczny model stopy w badaniach mikroklimatu obuwia ochronnego
(dr inż. Emilia Irzmańska)

W Zakładzie Ochron Osobistych CIOP-PIB powstało stanowisko do badania mikroklimatu i izolacyjności obuwia ochronnego. Podstawę stanowiska stanowi termiczny model stopy, na którym istnieje możliwość symulacji wydzielania wody w sposób zbliżony do gruczołów potowych człowieka oraz emisji ciepła w proporcjach zbliżonych do rzeczywistych. Stanowisko zapewnia prowadzenie badań przy różnych szybkościach wydzielania potu oraz czasach użytkowania obuwia, z możliwością poruszania się stopy (fot. 5). Nowością jest dostosowanie wysokości modelu (wysokość do kolana) do możliwości badania pięciu wariantów konstrukcyjnych obuwia ochronnego.

Fot. 5. Badanie mikroklimatu w szczelnym obuwiu ochronnym strażackim z wykorzystaniem termicznego modelu stopy (źródło własne)

Doświadczenia uzyskane podczas badań obuwia z oferty rynkowej wskazały potrzebę poprawy jego komfortu. Obuwie, obok określonych funkcji użytkowych i ochronnych, powinno spełniać również wymagania z zakresu higieny, zdrowotności czy profilaktyki ortopedycznej.
Wkładki kompozytowe do szczelnego obuwia stosowanego w warunkach ciężkiej pracy
(dr inż. Emilia Irzmańska)

Zaprojektowano wkładkę kompozytową do obuwia szczelnego ochronnego o lepszych właściwościach higienicznych w porównaniu do komercyjnych (fot. 6). Kompozytowa wkładka wspomaga efektywnie proces dystrybucji potu w warunkach pH zasadowego, typowego dla warunków ciężkiej pracy i kształtowania optymalnego mikroklimatu w szczelnym obuwiu ochronnym.

Fot. 6. Średnie wartości wilgotności względnej, zarejestrowane w szczelnym obuwiu ochronnym podczas badań użytkowych dla: wkładek kompozytowych (w fazie II związanej z wysiłkiem korzystne wartości w przedziale 78-85 proc.) oraz wkładek komercyjnych (w fazie II związanej z wysiłkiem niekorzystne wartości w przedziale 86-100 proc.) [źródło własne]

SPRZĘT CHRONIĄCY PRZED UPADKIEM Z WYSOKOŚCI 

Istotnym problemem związanym z bezpieczeństwem użytkowania środków ochrony indywidualnej jest sygnalizacja czasu ich ochronnego działania. użytkowania środków ochrony indywidualnej jest sygnalizacja czasu ich ochronnego działania. W tym aspekcie konieczne jest prowadzenie prac badawczych w celu opracowania określonych wskaźników i metod pozwalających na monitorowanie aktualnego zużycia materiału konstrukcyjnego, odpowiedzialnego za poziom ochrony. Badania prowadzono z ukierunkowaniem na opracowanie sygnalizatora zadziałania sprzętu chroniącego pracownika przed upadkiem z wysokości.

Detektory zadziałania sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości
(dr inż. Marcin Jachowicz)

Parametry ochronne sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości, poddanego przeciążeniu np. podczas powstrzymywania spadania, ulegają zmianie. W większości przypadków nie jest znana wielkość tych zmian i ze względu na bezpieczeństwo użytkownika sprzęt taki powinien być bezwzględnie wycofany z użytkowania. Sytuację tę można poprawić poprzez zastosowanie odpowiednich elementów kontrolnych, w postaci wyspecjalizowanych detektorów zadziałania o małych gabarytach i masie rzędu kilkudziesięciu gramów oraz dzięki ich implementacji do podzespołów sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości. Informacja z detektora stanowiłaby dla użytkownika sprzętu podstawę do decyzji o jego wycofaniu z użytkowania. Przykłady sprzętu i miejsc, gdzie mogą być wbudowane detektory przedstawia fot. 7. Najbardziej obiecujące są detektory zadziałania wykorzystujące elementy mechaniczne i elektroniczne.

Fot.7. Przykłady sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości i miejsc implementacji detektorów zadziałania [źródło własne]

ŚRODKI OCHRONY RĄK

Jednym ze sposobów zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony rąk pracowników jest stosowanie rękawic ochronnych o potwierdzonych właściwościach ochronnych, które powinny utrzymywać się na tym samym poziomie podczas całego cyklu ich użytkowania. Bardzo ważna zatem jest identyfikacja momentu utraty właściwości ochronnych przez rękawice, po którym powinny być wycofane z użytkowania. Właściwości ochronne rękawic dopuszczonych do sprzedaży oceniane są w warunkach laboratoryjnych. W rzeczywistych warunkach użytkowania mogą oddziaływać różne czynniki wpływające na szybszą utratę właściwości ochronnych, np. temperatura i wilgotność, obciążenia mechaniczne (np. wielokrotne zginanie i ścieranie rękawicy), pot ludzki itp.

Metoda oceny czasu bezpiecznego stosowania rękawic ochronnych
 (dr inż. Emilia Irzmańska)

Opracowana metoda badania czasu zużycia rękawic symuluje degradację ich właściwości ochronnych, odpowiadającą warunkom rzeczywistym na stanowiskach pracy. Pozwala to na szacowanie przybliżonego okresu, po upływie którego wyroby przestają stanowić wystarczającą barierę ochronną w stosunku do olejów mineralnych i czynników mechanicznych obecnych w środowisku pracy. Kluczowymi parametrami w ocenie stopnia zużycia tych rękawic są czas przebicia, odporność na ścieranie, odporność na przecięcie, wytrzymałość na rozdzieranie, sztywność zginania. Rękawice szczelne wykonane w całości z polimerów o konstrukcji całogumowej, dłużej zachowują właściwości ochronne w porównaniu do rękawic dzianinowych powlekanych częściowo warstwą polimerów (od 8 do 16 h), a rękawic częściowo powlekanych (od 2 do 4 h). Wnioski z badań dotyczące oceny czasu zużycia rękawic mogą być narzędziem wspomagającym pracodawców w szacowaniu bezpiecznego czasu stosowania rękawic ochronnych, a dla pracownika informacją na temat zbliżonego do rzeczywistego czasu ich użytkowania na stanowisku pracy.

Fot. 8. Wynik oceny bezpiecznego czasu zużycia rękawic dzianinowych częściowo powlekanych kauczukiem butadienowo-akrylonitrylowym w zakresie odporności na ścieranie, wyrażonych obniżeniem poziomu skuteczności wg normy PN-EN 388:2006; A – rękawica nowa, B – rękawica poddana badaniom symulowanym przez 4 h, C – rękawica poddana badaniom symulowanym przez 8 h [źródło własne]